Zabawa w przedszkolu jest najważniejszą formą aktywności dziecka, w trakcie której intensywnie się uczy, rozwija swój umysł i talent, pogłębia wiedzę o otaczającym go świecie. Tworząc odpowiednie warunki do zabawy, nauczyciele planują pracę opiekuńczo- wychowawczo-dydaktyczną uwzględniając możliwości, zainteresowania oraz potrzeby dzieci.
Proces opiekuńczo – wychowawczo – dydaktyczny nauczyciele planują i realizują na podstawie programów zgodnych z Podstawą Programową Wychowania Przedszkolnego i dopuszczonych do użytku w naszym przedszkolu:
Program podstawowy:
- „Rozwój,- Wychowanie – Edukacja” Anna Stelmach-Tkacz, Karina Mucha – program wychowania przedszkolnego wspomagający rozwój aktywności dzieci w wieku od 3 do 6 lat.
Programy uzupełniające:
- „Ekologia w przedszkolu” – program edukacji ekologicznej ze scenariuszami zajęć – Grażyna Kutyłowska.
- „ Program wychowania i kształcenia oraz wspomagania sześciolatków w przedszkolu, klasach zerowych i placówkach integracyjnych” – E. Gruszczyk – Kolczyńska, E. Zielińska, G. Grabowska,
- „Program wspomagania rozwoju, wychowania i edukacji starszych przedszkolaków” –
E. Gruszczyk-Kolczyńska, E. Zielińska, - „Dziecięca matematyka. Program dla przedszkoli, klas zerowych i placówek integracyjnych” –
E. Gruszczyk-Kolczyńska, E. Zielińska.
W trosce o harmonijny rozwój dziecka nauczyciele wykorzystają elementy znanych, aktywizujących metod oraz koncepcji pracy takich jak:
- Edukacja matematyczna prof. Edyty Gruszczyk- Kolczyńskiej Jest to metoda, której celem jest wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci, zwłaszcza w zakresie kształtowania pojęć matematycznych, ćwiczenie odporności emocjonalnej dziecka oraz budowanie pozytywnego obrazu samego siebie. Metoda E. Gruszczyk – Kolczyńskiej i E. Zielińskiej sprzyja również stymulowaniu uzdolnień matematycznych u dzieci, dobrze przygotowuje do nauki matematyki w szkole.
- Metoda Dobrego Startu Marty Bogdanowicz Metoda ta, doskonale przygotowuje dzieci do nauki czytania i pisania oraz zapobiega trudnościom w ich opanowaniu. Angażuje wiele zmysłów, dodatkowo usprawnia koncentrację, pamięć i operacje myślowe. Dzięki zastosowanym ćwiczeniom doskonalona jest wymowa u dzieci, a także rozwijany słuch fonematyczny np. poprzez wydzielenie sylab i głosek ze słów. Dzieci wyrabiają prawidłowy nawyk trzymania i posługiwania się narzędziem pisarskim. Podczas wykonywania różnych zadań uczą się umiejętności „mieszczenia” w liniaturze, np. podczas odtwarzania wzoru tworzącego szlaczek. Zabawy ruchowe w zespole kształtują społeczne postawy, wprowadzają radosny nastrój i dobre samopoczucie, rozwijają sprawność fizyczną, wyrabiają świadomą dyscyplinę oraz umiejętność zespołowego działania. Metodzie tej towarzyszą piosenki i ciekawe zadania, które sprawiają przedszkolakom dużo radości.
- Wczesna nauka czytania – metoda symultaniczno-sekwencyjna Jagody Cieszyńskiej Symultaniczno – sekwencyjna metoda nauki czytania, jest oparta na nauce czytania sylabami. Jest skutecznym sposobem nabywania umiejętności czytania ze zrozumieniem i daje doskonałe efekty, gdyż wykorzystuje naturalną skłonność każdego człowieka do mówienia sylabami. Jagoda Cieszyńska – kierownik Pracowni Logopedycznej w Katedrze Logopedii i Lingwistyki Edukacyjnej IFP Akademii Pedagogicznej w Krakowie jest psychologiem, logopedą, terapeutką dzieci niesłyszących, autystycznych, dyslektycznych, autorką znanej i lubianej przez dzieci serii książeczek do nauki czytania „Kocham czytać”, przeznaczonych do wczesnej nauki czytania, dla dzieci w grupach przedszkolnych, a także dla dzieci z wadami wymowy i niezakończonym rozwojem mowy oraz dla dzieci zagrożonych dysleksją. Dzieci uczą się odczytywać sylaby, a nigdy pojedyncze spółgłoski, bo przecież nikt nie słyszy głosek w izolacji. Sylaby, które dziecko poznaje podczas zajęć pełnią funkcje wzorca, służącego do odczytywania nowych wyrazów. Dzięki takim ćwiczeniom powstają w umyśle dziecka schematy, rozpoznawane w odczytywanych, w dalszym etapie wyrazach.
- Odmienna metoda nauki czytania Ireny Majchrzak Oparta jest na pełnym polskim alfabecie (44 znaki), dając dziecku możliwość poznania wszystkich dźwięków i ich odpowiedników graficznych, zapoznaje dzieci z tajnikami pisma przez własne imię zapisane w postaci wizytówki. Zdaniem autorki o nabyciu umiejętności czytania decyduje umysł i wzrok. Rozumienie słowa może i powinno wyprzedzać jego odczytanie „, bo nie litery się czyta, lecz tylko ich sens”. W swoich założeniach pomija prawie zupełnie analizę i syntezę słuchową, naukę czytania nazywa nauką pisania i rozpoczyna ją od własnego imienia dziecka ze względu na subiektywną odczuwalność jego ważności przez samo dziecko, które wchodzi w świat pisma, jako świat znaczeń, a nie izolowanych liter, rozpoznaje związki jakie zachodzą pomiędzy słowem, a odpowiadającej mu nazwie.
- Ruch rozwijający Weroniki Sherborne, Metoda Ruchu Rozwijającego W. Sherborne, to zestaw ćwiczeń oraz zabaw ruchowych, który wywodzi się z naturalnych potrzeb dziecka. Metoda ta:
- wyzwala swobodę zachowań i naturalność dziecka,
- daje okazję do rozładowania energii,
- daje radość,
- wyzwala zaangażowanie,
- daje możliwość zaspokojenia własnych potrzeb,
- daje pewność siebie,
- usprawnia motorykę dziecka,
- pozwala dzieciom poznać własne ciało,
- kształtuje poczucie sił, sprawności, a także możliwości ruchowych,
- tworzy więzi i rozwija świadomość orientacji przestrzennej,
- powoduje, że dziecko ma zaufanie do siebie, czuje się bezpieczne, lepiej się rozwija,
- a także jest bardziej twórcze. Metoda Ruchu Rozwijającego jest propagowana na całym świecie jako jeden z ważniejszych czynników rozwoju psychomotorycznego młodszych dzieci.
- Gimnastyka ekspresyjna Rudolfa Labana R. Laban wyszedł z założenia, iż każdy człowiek ma w sobie coś z tancerza. Toteż należy rozbudzać w nim zdolności taneczne już od najmłodszych lat. Gimnastyka ta wyrzeka się komend, stereotypowych kolumn ćwiczebnych, wprowadza przyjemny nastrój sprzyjający twórczości, stosuje często muzykę żywą i mechaniczną, przybory, przyrządy, pracę z partnerem i w grupie oraz różne formy aktywizacji ruchowej (opowieść ruchowa, ruch zabawowo-naśladowczy, pantomima, improwizacje ruchowe, inscenizacja, groteska, sceny batalistyczne, ćw. muzyczno-ruchowe przy użyciu instrumentów perkusyjnych, tańce regionalne i narodowe, itp.)W gimnastyce twórczej zadania ruchowe następują szybko po sobie, nie wymagają dłuższych objaśnień, pokazu, oczekiwania na swoją kolej ćwiczeń oraz charakteryzują się płynnością ruchu i totalną pracą wszystkich organów i narządów ustroju ze znaczącym udziałem centralnego układu nerwowego (myślenie, refleks, przeżywanie, wrażliwość uczuciowa, umuzykalnienie, kształtowanie zmysłu estetycznego, wdrażanie do współdziałania itp.).
- Gimnastyka twórcza Carla Orffa Metoda wzbogaca doświadczenia psychoruchowe dziecka, daje możliwości twórczego działania, kształtuje zmysł estetyczny i przysposabia do współdziałania z partnerem lub grupą.Uwzględnia sztukę władania słowem, umuzykalnia i rytmizuje, ułatwia dbałość o zdrowie fizyczne i psychiczne, o estetykę i kulturę ogólną. Ćwiczenie (zadanie) rozpoczyna się od dzielonego na sylaby słowa, czy zadania wypowiadanego w bardzo prostym rytmie. Do tego dołącza się ruch ciała, a następnie ruch ten przenosi się na instrument perkusyjny. Słowo zamienia się w piosenkę, łączy się z gestem, ruchem, ręce klaszczą, potem sięgają po pałeczkę perkusyjną, ciało wprowadzane jest w ruch rytmiczny, lokomocyjny prowadzony po różnych liniach. Następnie wprowadza się improwizację ruchową z globalnym angażowaniem ciała, na tle muzyki perkusyjnej, żywej lub mechanicznej bez przyboru lub z przyborem (metoda oferuje obfitość różnorodnych nietypowych przyborów) .
- Gimnastyka rytmiczna Marii i Alfreda Kniessów (z Hanoveru) Metoda małżeństwa A. i M. Kniessów jest specyficzną metodą prowadzenia zajęć wych. fizycznego z dziećmi i młodzieżą w różnym wieku. Jest to rodzaj gimnastyki twórczej utanecznionej, polegającej na nieustannym poszukiwaniu nowych form i rodzajów ruchu poprzez eksperymentowanie środkami ruchowymi, słuchowymi i wzrokowymi. Eksponuje naturalne formy ruchowe, nie stosuje baletu i technik sportowych. Metodę tę cechuje szeroko rozumiana ekspresja ruchowa i duża aktywność ćwiczących. Jest ona oparta na dużej motywacji, co wiąże się z zasadą podmiotowego traktowania dzieci. Ćwicząca grupa odwzorowuje ruchy prowadzącej, a także wprowadza do zajęć wiele ciekawych ćwiczeń kreatywnych, utrzymując wszystkie ruchy w rytmicznym tempie, bądź też działając we własnym rytmie. Dużą wagę przypisuje się przyborom, które mają charakter kształcący i winny być stosowane dwustronnie, tj. prawą i lewą ręką. Liczy się dobre samopoczucie, przyjemne przeżycia i radość ruchu. Wszystko to dzieje się na tle muzyki albo akompaniamentu perkusji z rytmicznie dostosowanymi ruchami.
- Pedagogika zabawy wg Polskiego Stowarzyszenia Pedagogów KLANZA Źródłem inspiracji metody Klanzy była pedagogika zabawy. Zabawa jest podstawową formą działalności i aktywności dzieci, poprzez którą poznają siebie, odkrywają świat oraz uczą się komunikacji z drugim człowiekiem. Metoda Klanzy jest dla dzieci niezwykle interesująca, ponieważ wykorzystywane w niej zabawy, które:
- ułatwiają „wejście” w grupę, dzieci mają możliwość poznania nowego otoczenia, kolegów;
- rozluźniają, odprężają, wykorzystują ruch, gest,
- likwidują napięcie mięśni i napięcie psychiczne,
- ułatwiają wprowadzenie tematu, pozwalają poznać odczucia, doświadczenia, potrzeby i oczekiwania poszczególnych członków grupy,
- umożliwiają samoocenę, poznanie własnej hierarchii wartości, własnych spontanicznych
- zachowań,
- integrują dużą grupę osób, umożliwiają wszystkim wspólną, aktywną zabawę. Metoda Klanzy jest źródłem radości i satysfakcji. Towarzyszą jej również piosenki, tańce, rymowanki oraz chusta animacyjna.
- Aktywne słuchanie muzyki Batti Strauss Słuchanie muzyki metodą Batii Strauss integruje różne formy aktywności: słuchanie, granie, tańczenie i śpiewanie z elementami pantomimy, dramy i różnych form plastycznych. Pozwala w sposób niewerbalny odkryć różne aspekty dzieła muzycznego: jego formę, tempo i rytm oraz dynamikę i barwę oraz w stosunkowo krótkim czasie osiągnąć cel zamierzony przez nauczyciela.Dzieci słuchają utworu i wykonują proste ruchy rytmiczne siedząc, albo ruchy taneczne wg wskazówek nauczyciela, odczuwają i przeżywają radość wspólnoty tworzenia, dostępną, jakby się mogło wydawać, tylko artystom. Metoda aktywnego słuchania muzyki pozwala na swobodną zamianę ról, jakie mogą pełnić dzieci w danym utworze muzycznym, raz występując w roli wykonawcy, a za chwilę wcielając się w dyrygenta. Dzięki tej metodzie, kształcą swoją wyobraźnię dźwiękową, a utwór, mimo wielokrotnego słuchania nie traci na atrakcyjności.
- Kinezjologia edukacyjna Paula Dennisona Paul Dennison odkrył, że pewne ruchy i ich kombinacje mają zbawienny wpływ na dzieci. Pomagają im w uczeniu się i stymulują ich prawidłowy rozwój. Metoda ta, to także program aktywizacji układu nerwowego i uwalniania od stresu. Najważniejszym osiągnięciem Dennisona było odkrycie dwóch podstawowych ruchów: naprzemiennego i jednostronnego, które pomagają zintegrować pracę lewej i prawej półkuli mózgowej. Ćwiczenia psychomotoryczne Dennisona:
- powodują, że dzieci są lepiej zorganizowane, lepiej się koncentrują i uczą,
- poprawiają koordynację wzrokowo-ruchową,
- wspomagają proces czytania ze zrozumieniem,
- uaktywniają myślenie twórcze,
- rozwijają pamięć długotrwałą,
- rozwijają percepcję przestrzenną. Konkretne ćwiczenia wpływają na poprawę wzroku, słuchu, pamięci,
- sprzyjają sprawnemu formułowaniu myśli, rozwijają kompetencje językowe, ułatwiają poznanie zasad pisowni i ortografii,
- rozwijają zdolności manualne i wpływają na precyzję ruchów,
- stymulują umiejętności liczenia i kodowania symboli.
- Metoda ćwiczeń grafomotorycznych Hany Tymichowej Mogą je wykonywać dzieci zarówno praworęczne jak i leworęczne. Dzieci otrzymują gotowy wzór, rysunek, który odbijają, powielają. Jest to doskonała zabawa graficzna, w której dzieci mogą rysować, malować, pisać palcem po śladzie itp. Ćwiczenia te pomagają dziecku w osiągnięciu gotowości do nauki pisania. Spełniają rolę usprawniającą i stymulującą, gdyż wpływają na rozwój motoryki rąk i koordynacji wzrokowo-ruchowej. Wyrabiają pewność i płynność ruchów ręki oraz sprawność manualną. Są wskazane dla tych dzieci, u których zaobserwowano:
- wadliwą pozycję ciała podczas zajęć graficznych,
- nieprawidłowe ułożenie ręki lub palców,
- nieprawidłowy sposób trzymania pióra lub ołówka,
- niewłaściwe napięcie mięśniowe ręki (nadmierne lub zbyt słabe), które powoduje
- nieprawidłowy nacisk pióra lub ołówka,
- wolne tempo pisania i rysowania,
- szybkie męczenie się podczas pisania i rysowania,
- niski poziom graficzny rysunków, odpowiadający niższemu wiekowi życia.